Naukę zawodu może podjąć młodociany, który:
- ukończył 16 rok życia;
- ukończył co najmniej gimnazjum;
- przedstawił świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca w wybranym zawodzie nie zagraża jego zdrowiu.
Nauka zawodu trwa 36 miesięcy, z uwzględnieniem możliwości przedłużenia lub skrócenia okresu nauki. Okres nauki zawodu wynika z rozporządzenia ministra właściwego do spraw edukacji w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, które dla zawodów przewidzianych do kształcenia na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej ustala dwu-lub trzyletni czas nauki.
Młodociany pracownik zatrudniony w celu nauki zawodu posiada wszystkie prawa wynikające z Kodeksu Pracy, w tym prawo do:- wynagrodzenia,
- ubezpieczenia społecznego,
- urlopu,
- bezpłatnej opieki lekarskiej,
- wyposażenia w odzież roboczą oraz ochronną.
Wysokość miesięcznego wynagrodzenia ucznia jest zróżnicowana i w zależności od roku nauki wynosi:- I rok nauki niemniej niż 4%
- II rok nauki niemniej niż 5%
- III rok nauki niemniej niż 6%
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (ogłaszanego przez GUS).
Nauka zawodu odbywa się na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, która powinna zostać zawarta za pośrednictwem cechu, co daje gwarancję, iż przyszły pracodawca spełnia wszystkie warunki wymagane do szkolenia uczniów oraz, że jest prawidłowo sporządzona pod względem prawnym. Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego podpisują: pracodawca-właściciel zakładu rzemieślniczego oraz uczeń-młodociany pracownik, a jeśli młodociany nie ukończył 16 lat dodatkowo jego prawny opiekun. Z uczniami, którzy dokształcają się w zasadniczych szkołach zawodowych, pracodawca (rzemieślnik) zawiera umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w terminie przyjęć kandydatów do szkół zawodowych i wtedy praktyczna nauka zawodu rozpoczyna się od 1 września, czyli z chwilą rozpoczęcia roku szkolnego. Natomiast umowa z uczniem dokształcającym się w systemie pozaszkolnym, może być zawarta w dowolnym określonym przez strony terminie. Młodociani, którzy w okresie nauki zawodu ukończyli 18 lat, do czasu zakończenia nauki traktowani są jako pracownicy młodociani.
Nauka zawodu kończy się egzaminem czeladniczym. Pracodawca finansuje koszty przeprowadzenia egzaminu czeladniczego w pierwszym wyznaczonym terminie. Uzyskanie tytułu czeladnika zwiększa szanse na znalezienie dobrej i ciekawej pracy, a po upływie trzech lat pracy w zawodzie daje możliwość składania egzaminu na tytuł mistrza (wymagane wykształcenie minimum zawodowe).
